مساله شر و رنج در سرتاسر تاریخ اندیشه بشری ردپای بزرگ و برجسته ای از خود
بر جای نهاده است. به نظر من درد و رنج آنچنان که برخی گفته اند عدمی نیست
و هیچ دلیلی بر اصالت وجودی خیر در این میان نیست و در واقع ساحت وجودی هر
دو حالت خیر و شر یکسان است. به عنوان مثال منشا احساس رنج در واقع همان
منشا احساس شادی است.به عبارتی دیگر به نظر من شادی، حالت دیگر غم و
ناراحتی است و ویرانی حالت دیگری از آبادی و بیماری حالت دیگری از تندرستی
است بدین دلیل که این دو بدون هم بی معنی اند و بدون وجود
یک حالت نمی توان حالت دیگر را متصور بود. در مواردی حتی ما نمی توانیم به
درستی بگوییم که آیا پدیده الف، خیر است و موجب شادی یا شر است و موجب درد
و رنج. چرا که در عمده موارد این ارتباط ما انسان ها به پدیده هاست که خیر
و شر را تعیین می کند. به عنوان مثال بارش باران را در نظر بگیرید که بر
زمین می بارد و بر بی پناهان و ضعیفان رنج بسیار می آورد و برای بسیار ی از
کسان نشاط و فرح و برکت است. حتی آن دسته از پدیده های انسانی که اراده ی
مستقیم انسان آن را بوجود می آورد هم چنین اند. از جمله جنگ که برای عده ای
کثیر رنج و نابودی است و برای شماری ثروت و جاه و رهایی.
باری به
گمانم توضیح اینکه پدیده ای مطلقا شر است یا خیر، بسیار مشکل است و در این
موارد بررسی های کلی و نگاه از بالا ما را به جایی نمی رساند و شاید واقعیت
تلخ این باشد که شادی و خیر ما در گرو رنج و درد دیگری است.
درخشش
ابدی یک ذهن بی آلایش (پاک)، فیلمی است که در باره عنوانش می بایست ساعت
ها فکر کرد. فیلم بسیار درخشان است و دیالوگ هایی فوق العاده دارد. حکایت
پیچیده احساس و ذهن آدمی است. وابستگی ما به خاطراتمان بسیار جدی است و
گویی حتی آن خاطرات بدی را هم که داریم، گاه دوست نداریم دور بیاندازیم که
با این کار بخشی از هویت و بودنمان را از میان برداشته ایم. بهترین دیالوگ
فیلم به عقیده من نه سخن نیچه است که می گوید:
"خوشا به سعادت فراموش‌کاران که حتی اشتباه‌های‌شان نیکوست "
و نه شعر الکساندر پوپ :
" پاک‌دامنی چه نغز است! فراموشیِ درخشش ابدی خیالی پاک همپای دنیایی که
فراموش خواهد کرد. اینک که هر دعا مستجاب و هر آرزو برآورده می‌شود."
بلکه آنجاست که کلمنت ( کیت وینسلت ) به جوئل ( جیم کری ) می گوید: " من رو
یه جایی از ذهنت نگه دار تا فراموش نشم" و اینجاست که حتی بعد از پاکسازی
ذهن هر دو نفر، باز این خاطرات با هم بودن و عشق ورزی است که این دو را
بار دیگر به سوی هم سوق می دهد.
